van herkomst en ontwikkeling van familienamen".

Zoals gezegd heeft er in de late Middeleeuwen, en ook nog later, een voortdurende trek plaatsgevonden aan weerszijden van de taalgrens. Vandaar de veel voorkomende Waalse herkomstnamen. En dit brengt ons "to the point".

Is de naam "Schulpen" een herkomstnaam?

De naam "Schulpen" kan afgeleid zijn van het gehucht Gulpen, gelegen langs de weg van Hombourg naar Henri- Chapelle, even ten Z.O. van de Belgische Voerstreek , 7 á 8 km. beneden de Zuid- Limburgse grens, en 18 km. ten Z.W. van Aken. Het gehucht ligt binnen de provincie Luik. Bestuurlijk behoort het tot Montzen, gemeente Plombières; kerkelijk tot Hombourg. Het was eeuwenlang een agrarisch dorpje, thans bestaande uit enkele tientallen huizen, meest verbouwde boerderijen. Met een hulpvaardige kennis, die als gids fungeerde, heeft schrijver dezes, met wederzijdse echtgenotes als hulptroepen, deze streek in de zomer van 1999 verkend. Als geboren en getogen Zuid- Limburger, wist deze kennis, met een onfeilbaar gevoel voor historische verhoudingen en staatkundige gevoeligheden, die de taalgrens nu eenmaal met zich meebrengt, de mensen aldaar moeiteloos aan de praat te krijgen! De oudere bevolking spreekt een dialect dat veel op het Zuid-Limburgs lijkt, echter met iets meer Duitse en vooral Franse woorden. De jongeren zijn meer Frans georiënteerd.

In een weiland, langs de doorgaande weg bevindt zich een bron die de oorsprong is van het riviertje de Gulp, in het Frans La Galoppe. Dit riviertje stroomt Noordwaarts door het Oostelijk deel van de Belgische Voerstreek naar het Zuidlimburgse Slenaken. Even boven het Zuidlimburgse touristenplaatsje Gulpen, naamgenoot van het hiervoren bedoelde Belgische Gulpen, mondt het uit in de Geul om vervolgens samen een weg te vinden naar de Maas. De bron waaruit het riviertje ontstaat, ligt binnen een klein, en naar het lijkt, heel oud vierkant gebouwtje, enkele meters in omvang, met een stenen en/of betonnen overkapping. Het is voorzien van een zware aftandse ijzeren deur. Het Belgische gehucht Gulpen was in de Middeleeuwen de bakermat van de Heren van Gulpen, één van de tientallen plaatselijke heersers. Later verplaatste deze adellijke familie hun verblijf van het begin van de Gulp noordwaarts naar de monding van de Gulp, waar toen wederom een dorp Gulpen ontstond. Dit is het tegenwoordige Nederlandse Gulpen.

Zou het Belgische gehucht Gulpen, voorheen ontstaan rondom het oorspronkelijke stamslot van de Heren van Gulpen de oorsprong zijn van onze familienaam en de plaats van herkomst van onze voorvaderen? Mensen die al jaren een studie maken van het ontstaan en ontwikkeling van vóór- en familienamen, zoals de eerder genoemde heer Hoen, achten de kans hierop zeer groot. Dan komt natuurlijk ook de vraag aan de orde waarom onze bakermat het Belgische Gulpen zou zijn en niet het Nederlandse Gulpen. Het antwoord is: het Belgische Gulpen heeft "betere" papieren om het zo maar eens uit te drukken. Het Belgische Gulpen is ouder dan het Nederlandse Gulpen. Bovendien ligt het midden in het gebied waar toentertijd de vele verhuizingen plaatsvonden van de ene regio naar de andere en omgekeerd. Het was een gebied van "halfes", pachtboeren die na afloop van een pachtperiode regelmatig van boerderij wisselden. Zij trokken naar steeds grotere boerderijen met betere gronden, soms wel 4 of 5 keer in een mensenleven. Het is bekend, dat juist deze mensen in hun nieuwe omgeving dikwijls, naar aloud gebruik, naar de plaats van herkomst vernoemd werden.

In de 14e of 15e eeuw trok mogelijk iemand, evenals zovele anderen uit dat gebied, uit het gehucht Gulpen, noordwaarts naar het thans Limburgs- Duits grensgebied, tot voorbij Aken. Mogelijk of waarschijnlijk was hij boer of boerenknecht. Op de vraag van de bewoners van zijn nieuwe thuishaven uit welke streek hij afkomstig was, zal hij geantwoord hebben, dat hij van Gulpen uit het Luiker land afkomstig was. Mogelijk en waarschijnlijk was hij de enige in het dorp die uit dit, voor die tijd, veraf gelegen gehucht vandaan kwam. Een kleine plaats zoals Gulpen kan nu eenmaal niet veel "emigranten" leveren. Dit gegeven maakte hem voor zijn nieuwe buren en kennissen uniek en herkenbaar. Hij kwam van Gulpen, was dus "die van Gulpen" hetgeen zich in het spraakgebruik ontwikkelde tot "van Gulpen" en later tot "Schulpen".

Is het werkelijk zo gegaan? Niemand zal het ooit zeker weten. Er zijn echter veel stukjes van de legpuzzel die al redenerend in elkaar passen. Genoeg stukjes om tot de slotsom te komen dat deze mogelijkheid in elk geval niet uitgesloten moet worden.